.

خانه > نقد و بررسی > «فلسفه» هويت انسان را مي‌سازد

«فلسفه» هويت انسان را مي‌سازد

دکتر قاسم کاکایی
دکتر قاسم کاکایی

خبرگزاري فارس: استاد فلسفه دانشگاه شيراز، «فلسفه» را مادر علوم معرفي و اضافه كرد: «فكر» از كودكي انسان را درگير خود مي‌كند و مباني زيربنايي تفكر آدمي را تشكيل مي‌دهد. اين موضوع، همان دغدغه فلسفي هر انساني است.

به گزارش خبرگزاري فارس به نقل از روابط عمومي همايش بين‌المللي روز جهاني فلسفه، حجت‌الاسلام والمسلمين دكتر قاسم كاكايي در تبيين اهميت پرداختن به مباحث فلسفي در كشور گفت: «فلسفه» با فكر و انديشه در ارتباط است و فكر و انديشه ـ همانطور كه از قديم گفته‌اند ـ وجه تمايز انسان از حيوان است و به همين دليل، برخي انسان را «حيوان ناطق» مي‌دانند.
وي با بيان اينكه گاهي «متعلق فكر» ـ يعني چيزي كه به آن مي‌انديشيم ـ مسائل جزئي را در علم (Science) شامل مي‌شود، گفت: در اين موارد، «فكر» متعلق به امور جزئي و به قول مولانا، «عقل جزئي» است كه كارساز مي‌شود. يعني همان عقلي كه راجع به معيشت و مسائل روزمره زندگي مي‌انديشيد. در واقع در اينجاست كه «فكر» جاي «غريزه» را در حيوانات مي‌گيرد. حيوانات براي چگونگي زندگي، نيازي به تفكر ندارند و غريزه اين كار را براي آنها انجام مي‌دهد.
مترجم كتاب «عوالم خيال» با تأكيد بر اين كه عقل جزئي، حيوانيت انسان را تأمين مي‌كند، ادامه داد: در مقابل عقل و فكر جزئي، عقل و «فكر كلي» قرار دارد كه انسان را از حيوان متمايز مي‌كند. در واقع، فكر كلي مربوط به انسانيت انسان است.
وي با بيان اينكه «فلسفه» همان فكر كلي و به تعبير برخي عرفا ـ از جمله مولانا ـ «عقل كلي» است، افزود: فلسفه به دنبال چرايي، حقيقت و حكمت زندگي و چيستي هستي است.
دكتر كاكايي، سؤالاتي از قبيل اينكه «مرگ چيست؟»، «حيات چيست؟»، «هستي چيست؟»، «زيبايي چيست؟» و «قدرت چيست و آيا داشتن يا نداشتن آن مطلوب است يا خير؟» را سؤالاتي فلسفي دانست و گفت: «فلسفه» علمي است كه اين سؤال‌ها را به نحو دقيق و حقيقي پاسخ مي‌گويد و جزو نيازهاي انسان بما هو انسان است و فلسفه هويت انسان را مي سازد.
وي ادامه داد: مثلاً انسان را «حيوان مرگ‌انديش» دانسته‌اند، پس پرداختن به مباحث حيات و ممات، همگي مباحثي فلسفي هستند.
استاد فلسفه دانشگاه شيراز «فلسفه» را مادر علوم يا به تعبير قدما «ملكه علوم» معرفي و اضافه كرد: فكر از كودكي انسان را درگير خود مي‌كند. شايد مسائل فكر جزئي، توسط غريزه قابل پاسخگويي باشد، اما فكر كلي، مباني زيربنايي تفكر آدمي را تشكيل مي‌دهد و اين موضوع، همان دغدغه فلسفي هر انساني است؛ حتي اگر خود او بدان واقف نباشد.
نويسنده كتاب «هستي و عشق و نيستي» ادامه داد: گاهي انسان از خواب غفلت بيدار مي‌شود و آنگاه مي‌داند كه مي‌انديشد و فلسفيدن را آگاهانه مي‌آغازد. گاهي عده‌‌اي «فلسفه» را با «سفسطه» اشتباه گرفته‌ و معقولات را با مسائل ديني، ناهمگون يافته‌اند و به اشتباه، انديشيدن را محكوم ساخته‌اند. در صورتي‌كه هيچ انساني نيست كه دغدغه فلسفي نداشته باشد؛ چرا كه در غير اين‌صورت، او به عنوان يك «انسان» زندگي نمي‌كند و به تعبير شيخ اجل، سعدي، صرفاً داراي «خور و خواب و شهوت» است.

* حضور دانشجويان در همايش‌هاي بين‌المللي داخلي، آينده علمي كشور را تضمين مي‌كند

حجت‌الاسلام والمسلمين دكتر قاسم كاكايي، در بخش ديگري از اين‌ گفت‌وگو در پاسخ به اين سؤال كه برگزاري مطلوب همايش بين‌المللي فلسفه در سايه رعايت چه نكاتي حاصل مي‌شود، گفت: برگزاري چنين همايش مهمي بايد با رعايت دو نكته همراه باشد. اول حضور استادان فن و متفكران مطرح كشور كه به عرضه فكر و انديشه بپردازند تا اين نظرات، بعداً در قالب كتاب عرضه شود. دوم؛ حضور دانشجويان علاقه‌مند با رشته‌هاي تحصيلي مرتبط با فلسفه كه با طرح سؤال، ارائه‌كنندگان مقالات را به خطابه و پاسخگويي و ارائه فحوا و محتواي جديد وا دارند و همچنين، خود نيز آبديده شده و بعدها ستون‌‌هاي علمي كشور را تشكيل دهند.
مدرس دوره‌هاي فشرده دانشگاه‌هاي كاروليناي شمالي و كالج اسلامي جاكارتا كه تجربه حضور درهمايش‌هاي بين‌المللي در دانشگاه‌هايي هم‌چون نيويورك، آكسفورد، كمبريج، لندن، وين، برلين، ناپل، آتن، استانبول، دمشق و باكو را دارد، به ذكر يك مثال از حضور پررنگ دانشجويان در همايش‌هاي بزرگ پرداخت.
وي گفت: در همايش بزرگي در اتريش با عنوان «خدا و جهاني شدن» كه توسط 16 كشور عضو اتحاديه اروپا برگزار ‌شد، به كشورهاي حاضر در همايش 5 سهميه شركت دانشجوي دكترا تخصيص داده بودند. يعني در اين همايش، 90 دانشجو و 40 استاد حاضر بودند و اين نكته كه تعداد دانشجويان بيش از اساتيد بود، قابل توجه است. بر خلاف اكثر همايش‌هاي داخلي كه تعداد اساتيد بيشتر از دانشجويان است و همچنين بيش از آن‌كه بر كيفيت همايش تأكيد شود، بر كميت آن صحّه گذارده مي‌شود. همچنين در همايش ياد شده، از دو ماه پيش از آغاز همايش، تمام دانشجويان به مقالات پذيرفته شده در همايش دسترسي داشتند، تا در روز برگزاري، در قالب سه گروه، هر سه مقاله‌اي كه در يك روز ارائه مي‌شد را با طرح سه سؤال مورد نقد قرار دهند.
دكتر كاكايي در پايان سخنان خود خاطرنشان كرد: بايد عادت كنيم؛ از حاشيه همايش‌هاي خود كاسته و بر محتواي آنها بيفزاييم و با درگير ساختن دانشجويان و شركت دادن آنان در همايش‌هاي بزرگ، ضمن حفظ محتواي علمي همايش، بر كيفيت آن افزوده و علوم مورد نياز كشور را از همين همايش‌ها استخراج كنيم.

این مطلب را منتشر کنید:
Facebook Twitter Linkedin Email


برخی از رویدادها

برخی از تألیفات