قرار میدهد و آثار آفرينش يعنی دخالت تدبير و توجه به هدف را در خلقت
اين موجودات ارائه میدهد . ما برای اينكه نمونهای از اين قسمت به دست
داده باشيم بيان آن حضرت را در مورد " مورچه " نقل و ترجمه میكنيم :
در خطبه 177 چنين آمده است :
« الا ينظرون الی صغير ما خلق كيف احكم خلقه و اتقن تركيبه و فلق ، له
السمع والبصر ، و سوی له العظم و البشر ، انظروا الی النمله فی صغر جثتها
و لطافه هيئتها لا تكاد تنال بلحظ البصر ، و لا بمستدرك الفكر كيف دبت
علی ارضها و صبت علی رزقها ، تنقل الحبه الی جحرها و تعدها فی مستقرها ،
تجمع فی حرها لبردها و فی وردها لصدرها مكفوله برزقها ، مرزوقه بوفقها ،
لا يغفلها المنان ، و لا يحرمها الديان ، و لو فی الصفا اليابس و الحجر
الجامس ، و لو فكرت فی مجاری اكلها فی علوها و سفلها ، و ما فی الجوف
من شراسيف بطنها ، و ما فی الراس من عينها و اذنها لقضيت من خلقها
عجبا » . . .
يعنی آيا در مخلوق كوچك او دقت نمیكنند ؟ چگونه به خلقتش استحكام
بخشيده و تركيبش را استوار ساخته ، به او دستگاه شنوائی و بينائی عنايت
كرده و استخوان و پوست كامل داده است ؟ . . .
در مورچه با اين جثه كوچك و اندام لطيف بينديشيد ، آنچنان كوچك است
كه نزديك است با چشم ديده نشود ، و از انديشه غائب گردد ، چگونه با
اين جثه كوچك روی زمين میجنبد و بر جمع روزی ، عشق میورزد ، و دانه را
به لانه خود حمل میكند ، و در انبار نگهداری مینمايد ، در تابستانش برای
زمستانش گرد میآورد ، و هنگام ورود اقامت
|