عبادت آزادگان
« ان قوما عبدوا الله رغبه فتلك عباده التجار ، و ان قوما عبدوا الله رهبه فتلك عباده العبيد، و ان قوما عبدوا الله شكرا فتلك عباده الاحرار» ( 1 ) . همانا گروهی خدايرا به انگيزه پاداش میپرستند ، اين عبادت تجارت پيشگان است ، و گروهی او را از ترس میپرستند ، اين عبادت برده صفتان است ، و گروهی او را برای آنكه او را سپاسگزاری كرده باشند میپرستند ، اين عبادت آزادگان است . « لو لم يتوعد الله علی معصيته لكان يجب ان لا يعصی شكرا لنعمته » فرضا خداوند كيفری برای نافرمانی معين نكرده بود ، سپاسگزاری ايجاب میكرد كه فرمانش تمرد نشود . از كلمات آن حضرت است : « الهی ما عبدتك خوفا من نارك و لا طمعا فی جنتك بل وجدتك اهلا للعباده فعبدتك » ( 2 ) . من تو را به خاطر بيم از كيفرت و يا به خاطر طمع در بهشتت پرستش نكردهام ، من تو را بدان جهت پرستش كردم كه شايسته پرستش يافتم .ياد حق
ريشه همه آثار معنوی اخلاقی و اجتماعی كه درپاورقی : 1 - نهج البلاغه ، كلمات قصار ، حكمت . 237 2 - نهج البلاغه ، كلمات قصار ، حكمت . 290