كشندگان او را طرح میكنی ، تو آنجا كه ياری عثمان به سودت بود او را
ياری كردی و آنجا كه ياری او به سود خود او بود او را واگذاشتی .
قتل عثمان خود مولود فتنههايی بود و باب فتنههايی ديگر را بر جهان
اسلام گشود كه قرنها دامنگير اسلام شد و آثار آن هنوز باقی است . از مجموع
سخنان علی در نهج البلاغه بر میآيد كه بر روش عثمان سخت انتقاد داشته
است و گروه انقلابيون را ذيحق میدانسته است . در عين حال قتل عثمان را
در مسند خلافت به دست شورشيان با مصالح كلی اسلامی منطبق نمیدانسته است
. پيش از آنكه عثمان كشته شود علی اين نگرانی را داشته است و به عواقب
وخيم آن میانديشيده است . اينكه جرائم عثمان در حدی بود كه او را شرعا
مستحق قتل كرده بود يا نه و ديگر اينكه آيا موجبات قتل عثمان را بيشتر
اطرافيان خود او به عمد يا به جهل فراهم كردند و همه راهها را جز راه قتل
عثمان بر انقلابيون بستند ، يك مطلب است و اينكه قتل عثمان به دستور
شورشيان در مسند خلافت به مصلحت اسلام و مسلمين بود يا نبود ، مطلب ديگر
است .
از مجموع سخنان علی بر میآيد كه آن حضرت میخواست عثمان راهی را كه
میرود رها كند و راه صحيح عدل اسلامی را پيشه نمايد . و در صورت امتناع ،
انقلابيون او را بركنار و احيانا حبس كنند .
|