درباره غرور و فريب دنيا و فنا و ناپايداری آن و بی‏وفائی آن و لغزانندگی‏
آن و خطرات ناشی از تجمع مال و ثروت و وفور نعمت و سرگرمی بدانها سخن‏
گفته‏اند .

خطری كه غنائم بوجود آورد

اين يك امر تصادفی نيست . مربوط است به سلسله خطرات عظيمی كه در
عصر علی ( ع ) ، يعنی در دوران خلافت خلفاء خصوصا دوره خلافت عثمان كه‏
منتهی به دوره خلافت خود ايشان شد ، متوجه جهان اسلام از ناحيه نقل و
انتقالات مال و ثروت گرديده بود . علی عليه السلام اين خطرات را لمس‏
می‏كرد و با آنها مبارزه می‏كرد : مبارزه‏ای عملی در زمان خلافت خودش كه‏
بالاخره جانش را روی آن گذاشت و مبارزه‏ای منطقی و بيانی كه در خطبه‏ها و
نامه‏ها و ساير كلماتش منعكس است .
فتوحات بزرگی نصيب مسلمانان گشت ، اين فتوحات مال و ثروت فراوانی‏
را به جهان اسلام سرازير كرد ، ثروتی كه به جای اينكه به مصارف عموم برسد
و عادلانه تقسيم شود ، غالبا در اختيار افراد و شخصيتها قرار گرفت .
مخصوصا در زمان عثمان ، اين جريان فوق العاده قوت گرفت . افرادی كه تا
چند سال پيش فاقد هر گونه ثروت و سرمايه‏ای بودند دارای ثروت بی‏حساب‏
شدند اينجا بود كه دنيا كار خود را كرد و اخلاق امت اسلام به انحطاط
گرائيد .
فريادهای علی در آن عصر خطاب به امت اسلام