گر در طلب گوهر كانی ، كانی |
ور در پی جستجوی جانی ، جانی |
من فاش كنم حقيقت مطلب را |
هر چيز كه در جستن آنی ، آنی |
خوديابی و خدايابی
باز يافتن خود ، علاوه بر اين دو جهت ، يك شرط ديگر هم دارد ، و آن شناختن و باز يافتن علت و خالق و موجد خود است . يعنی محال است كه انسان بتواند خود را جدا از علت و آفريننده خود به درستی درك كند و بشناسد . علت واقعی هر موجود مقدم بر وجود او است از خودش به خودش نزديكتر است . « و نحن اقراب اليه من حبل الوريد ( 1 ) و اعلموا ان الله يحول بين المرء و قلبه »( 2 ) . عرفای اسلامی روی اين مطلب تكيه فراوان دارند كه معرفه النفس و معرفه الله از يكديگر جدا نيست شهود كردن نفس ، آن چنانكه هست كه به تعبير قرآن " دم الهی " است ملازم است با شهود ذات حق . عرفا حكما را درپاورقی : 2 - سورهق آيه . 16 1 - سوره انفال آيه . 24