انتقاد از خلفا
مساله سوم در اين موضوع انتقاد از خلفا است ، انتقاد علی ( ع ) از خلفا غير قابل انكار است و طرز انتقاد آنحضرت آموزنده است . انتقاد علی ( ع ) از خلفاء احساساتی و متعصبانه نيست ، تحليلی و منطقی است و همين است كه به انتقادات آن حضرت ارزش فراوان میدهد . انتقادات اگر از روی احساسات و طغيان ناراحتيها باشد ، يك شكل دارد ، و اگر منطقی و براساس قضاوت صحيح در واقعيات باشد شكلی ديگر . انتقادهای احساساتی معمولا درباره همه افراد يك نواخت است ، زيرا يك سلسله ناسزاها و طعنها است كه نثار میشود . سب و لعن ضابطی ندارد . اما انتقادهای منطقی مبتنی بر خصوصيات روحی و اخلاقی و متكی بر نقطههای خاص تاريخی زندگی افراد مورد انتقاد میباشد ، چنين انتقادی طبعا نمیتواند در مورد همه افراد يكسان و بخشنامه وار باشد . در همين جا است كه ارزش درجه واقع بينی انتقاد كننده