شاهكار را میتوان پيدا كرد كه به اندازه نهج البلاغه متنوع باشد ؟ !
سخن نماينده روح است ، سخن هر كس به همان دنيايی تعلق دارد كه روح
گويندهاش به آنجا تعلق دارد ، طبعا سخنی كه به چندين دنيا تعلق دارد
نشانه روحيهای است كه در انحصار يك دنيای بخصوص نيست . و چون روح علی
محدود به دنيای خاصی نيست ، در همه دنياها و جهانها حضور دارد ، و به
اصطلاح عرفا ، " انسان كامل " و " كون جامع " و " جامع همه حضرات "
و دارنده همه مراتب است ، سخنش نيز به دنيای خاص محدود نيست . از
امتيازات سخن علی اينست كه به اصطلاح شايع عصر ما چند بعدی است نه يك
بعدی .
خاصيت همه جانبه بودن سخن علی و روح علی مطلبی نيست كه تازه كشف شده
باشد ، مطلبی است كه حداقل از هزار سال پيش اعجابها را بر میانگيخته
است . سيد رضی كه به هزار سال پيش تعلق دارد ، متوجه اين نكته و شيفته
آن است ، میگويد :
" از عجايب علی كه منحصر به خود اوست و احدی با او در اين جهت
شريك نيست اينست كه وقتی انسان در آن گونه سخنانش كه در زهد و موعظه
و تنبه است تامل میكند ، و موقتا از ياد میبرد كه گوينده اين سخن ، خود
، شخصيت اجتماعی عظيمی داشته و فرمانش همه جا نافذ و مالك الرقاب عصر
خويش بوده است ، شك نمیكند كه اين سخن از آن كسی
|