است كه جز زهد و كناره گيری چيزی را نمیشناسد و كاری جز عبادت و ذكر
ندارد ، گوشه خانه يا دامنه كوهی را برای انزوا اختيار كرده ، جز صدای
خود چيزی نمیشنود و جز شخص خود كسی را نمیبيند و از اجتماع و هياهوی آن
بی خبر است . كسی باور نمیكند كه سخنانی كه در زهد و تنبه و موعظه تا
اين حد موج دارد و اوج گرفته است از آن كسی است كه در ميدان جنگ تا
قلب لشكر فرو میرود ، شمشيرش در اهتزاز است و آماده ربودن سر دشمن
است ، دليران را به خاك میافكند و از دم تيغش خون میچكد ، و در همين
حال اين شخص زاهدترين زهاد و عابدترين عباد است " .
سيد رضی آنگاه میگويد :
" من اين مطلب را فراوان با دوستان در ميان میگذارم و اعجاب آنها را
بدين وسيله بر میانگيزم " .
شيخ محمد عبده نيز تحت تاثير همين جنبه نهج البلاغه قرار گرفته است ،
تغيير پردهها در نهج البلاغه و سير دادن خواننده ، به عوالم گوناگون بيش
از هر چيز ديگر مورد توجه و اعجاب او قرار گرفته است چنانكه خود او در
مقدمه شرح نهج البلاغه اظهار میدارد .
قطع نظر از سخنان علی ، بطور كلی روح علی يك روح وسيع و همه جانبه و
چند بعدی است ، و همواره به
|