خودداری نمائيم . دزدی در گوشه جنگل به من حمله می‏كند ، آيا كافی است‏
فقط در مقابل زور تسليم شده كيسه‏ام را بدهم يا بايد از اين حد تجاوز
نمايم و با وجود اين كه می‏توانم پول خود را پنهان كنم ، آنرا به رغبت‏
تقديم دزد نمايم ، تكليف من در مقابل قدرت دزد يعنی تفنگ چيست ؟ " (
1 ) .
هو بز كه در بالا به نظريه او اشاره شد هر چند در منطق استبدادی خويشتن‏
، خداوند را نقطه اتكاء قرار نمی‏دهد و اساس نظريه فلسفی وی در حقوق‏
سياسی اينست كه حكمران ، تجسم دهنده شخص مردم است و هر كاری كه بكند
مثل اينست كه خود مردم كرده‏اند ، ولی دقت در نظريه او نشان می‏دهد كه از
انديشه‏های كليسا متاثر است . هوبز مدعی است كه آزادی فرد با قدرت‏
نامحدود حكمران منافات ندارد ، می‏گويد :
" نبايد پنداشت كه وجود اين آزادی ( آزادی فرد در دفاع از خود )
قدرت حكمران را بر جان و مال كسان از ميان می‏برد يا از آن می‏كاهد ، چون‏
هيچ كار حكمران با مردم ، نمی‏تواند ستمگری خوانده شود ( 2 ) ، زيرا تجسم‏
دهنده شخص مردم است ، كاری كه او بكند مثل آن است كه خود مردم كرده‏اند
، حقی

پاورقی :
1 - همان مدرك صفحه 40 و نيز رجوع شود به كتاب آزادی فرد و قدرت‏
دولت تاليف آقای دكتر محمود صناعی ص 4 و . 5
2 - به عبارت ديگر هر چه او بكند عين عدالت است .