اقبال

در خارج از جهان عرب برخی مصلحان كه بتوان آنها را " قهرمان " ناميد
كم و بيش ظهور كردند . اقبال لاهوری را قطعا يك قهرمان اصلاح در جهان‏
اسلام بايد به شمار آورد كه انديشه های اصلاحيش از مرز كشور خودش هم‏
گذشت . اقبال مزايائی دارد و نواقصی .
از جمله مزايای اقبال اينست كه فرهنگ غرب را می‏شناخته است و با
انديشه های فلسفی و اجتماعی غرب آشنائی عميق داشته است تا آنجا كه در
خود غرب به عنوان مفكر و يك فيلسوف به شمار آمده است .
ديگر اينكه با همه آشنائی و شناسائی فرهنگ غرب ، غرب را فاقد يك‏
ايدئولوژی جامع انسانی می‏دانسته است ، بر عكس معتقد بوده است كه‏
مسلمانان تنها مردمی هستند كه از چنين ايدئولوژی برخوردار و بهره مندند .
لهذا اقبال در عين دعوت به فراگيری علوم و فنون غربی ، از هر گونه‏
غربگرائی و شيفتگی نسبت به " ايسم " های غربی ، مسلمانان را بر حذر
می‏داشت . اقبال می‏گويد :