اجاره و مضاربه و مزارعه يادگار عهد فئوداليسم است و فلان حكم ديگر
يادگار عهد ديگر . اسلام دين عقل و اجتهاد است . اجتهاد چنين و چنان حكم‏
می‏كند .
بايد توجه داشته باشيم كه حتی معيارهائی كه دانشمندان روشنفكر و مترقی‏
اهل تسنن نظير عبده و اقبال برای حل مشكلات جديد ارائه كرده اند از قبيل‏
تمايز قائل شدن ميان عبادات و معاملات و تعبيرهای خاصی كه آنها از اجماع‏
، اجتهاد ، شورا و غيره كرده‏اند و همچنين جهان بينی اسلامی كه آنها عرضه‏
كرده‏اند به هيچوجه برای ما كه پرورده فرهنگ اسلامی پيشرفته شيعی هستيم‏
قابل قبول نيست و نمی‏تواند الگو قرار گيرد . فقه شيعه ، حديث شيعه ،
كلام شيعه ، فلسفه شيعه ، تفسير شيعه ، فلسفه اجتماعی شيعه از آنچه در
جهان تسنن رشد كرده بسی رشد يافته تر و جوابگوتر است .
هر چند جهان تسنن به علل جغرافيائی و غير جغرافيائی پيش از جهان تشيع‏
با تمدن جديد و مشكلات و مسائلی كه اين تمدن به