پاورقی : . 1 در اينجا لازم نيست كه ما روح را يك امر ماوراء الطبيعی بدانيم يا ندانيم چون از نظر وجود چنين قانونی بحثی نيست .
تشكيلاتش قوانينی دارد . پزشكی تا وقتی كه بخواهد از قوانين بدنی و مادی
استفاده كند چارهای ندارد الا اينكه از همين قوانين استفاده كند . ولی در
عين حال يك سلسله قوانين روحی ( 1 ) و روانی هم در انسان كشف شده است
كه گاهی يك حالت روانی روی بدن اثر میگذارد . مثلا يك بيمار در اثر
تلقين خوبی كه به او میكنند يا در اثر اينكه نشاط ديگری به شكل ديگری در
روحش ايجاد میكند ، خود اين حالت نشاط روحی روی بدنش اثر میگذارد و
برعكس ، يك يأس روحی سير بدن را كند میكند ، برعكس تأثير نيكی كه يك
دوا بايد روی بدن بگذارد تأثير میكند و اثر آن را خنثی میكند و احيانا او
را میكشد . آيا معنای اين مطلب اين است كه قوانين طبی و پزشكی حقيقت
ندارد يا قطعی نيست ؟ نه ، قوانين پزشكی حقيقت دارد ، قطعی است ، ولی
اينجا يك عامل ديگری كه آن غير عامل پزشكی است ، عامل روانی است ، [
دخالت دارد ] . در كتابهايی كه [ در اين زمينه نوشتهاند ] - كه خيلی هم
نوشتهاند و يكی و دو تا نيست ، حتی در همين كتاب اثبات وجود خدا - از
اين مسائل زياد است . كتاب خيلی خوبی كاظمزاده ايرانشهر نوشته تحت
عنوان تداوی روحی ، و میدانيد كه مسأله تداوی روحی از قديم معمول بوده و
داستانها در اين زمينه نقل میكنند ، كه حقيقتی است و نمیشود اين را
انكار كرد . معنای اين مطلب اين نيست كه قانون پزشكی يك قانون غير
قطعی يا دروغ است . قانون پزشكی روی حساب جريان بدن درست است . ولی
اگر آن آدم روانشناس آمد روی عامل روانی حتی يك بيماری بدنی را معالجه
كرد ، او از يك عامل ديگری در اينجا استفاده كرده است كه آن ، عامل
روحی است از باب اينكه قوای روحی يك نوع حكومتی و يك نوع تسلطی بر
قوای بدنی دارند و نيروهای بدنی را در خدمت خودشان میگيرند و چون چنين
است بسا هست كه آن نيرويی را كه به صورت مرض فعاليت میكرد متوقف
میكنند يا آن نيروی ديگری را كه در جهت بهداشت بدن فعاليت میكرد تأييد
میكنند به طوری كه بيش از حدی كه انتظار میرفت فعاليت كند . به اين
میگوييم حكومت قوای روحی بر قوای بدنی .
حالا اين قوانين علمی ای كه ما برای اين جهان میشناسيم مثل قوانينی است
كه يك پزشك برای بدن میشناسد . قوانين درست هم هست . آيا لااقل ما
میتوانيم
پاورقی : . 1 در اينجا لازم نيست كه ما روح را يك امر ماوراء الطبيعی بدانيم يا ندانيم چون از نظر وجود چنين قانونی بحثی نيست . |