پاورقی : . 1 نهج البلاغه ، خطبه . 201 . 2 نهج البلاغه ، خطبه . 202
« ممركم لمقركم » ( 1 ) « تجهزوا ، رحمكم الله ، فقد نودی فيكم بالرحيل »
(2) . همانهائی هم كه حافظ نهج البلاغه بودند اگر میتوانستند نهج البلاغه
را عنوان بكنند ، موضوعاتی كه میتوانستند درباره آن موضوعات صحبت بكنند
از همين خطبههای نهج البلاغه كه خطبههای زهدی است تجاوز نمیكرد يعنی
زمينه بحث برای آنها در قسمتهای ديگر نهج البلاغه باز نبود و طرز فكر
اجازه نمیداد . اين حقيقت است . تا اينكه تحولات اجتماعی اخير پيداشد ،
و يك عده فيلسوفان اجتماعی در دنيا پيدا شدند و يك سلسله افكار اجتماعی
پيدا شد ، يكمرتبه راستی بر رونق نهج البلاغه افزوده شد و بازار نهج
البلاغه رونق بيشتری پيدا كرد ، تازه خطيب و غير خطيب آمادگی پيدا كردند
كه مثلا نامهای كه اميرالمؤمنين به مالك اشتر نوشته است و نكات اجتماعی
و سياسیئی را كه در آن گنجانيده است جمله به جمله بيان كنند و در اطراف
آنها شرح بدهند . اين نهج البلاغه كه هزار سال است در دست همه است ،
اين نامه هم كه هزار سال است كه بود ، وقتی هم كه نگاه میكنيد میبينيد
كه راستی معنی جملهها هم همين است كه در نهج البلاغه بوده و هيچ از خود
به نهج البلاغه نبستهاند ، نه لفظی به آن بسته میشود و نه معنائی توجيه و
تفسير میشود ، ولی افراد و افكار آمادگی نداشتند ، به عبارت ديگر زمان
اجازه نمیداد ، ولی اكنون زمان اجازه میدهد .
اين نشان میدهد كه اين كتاب كه بچهای از بچههای قرآن كريم است با
گذشت زمان آمادگی بيشتری پيدا میكند برای اينكه در اطراف جملههايش
تحقيق و مطالعه بشود .
غرضم از همه اين مطالبی كه عرض كردم و به طور فشرده برای آن
پاورقی : . 1 نهج البلاغه ، خطبه . 201 . 2 نهج البلاغه ، خطبه . 202 |