می‏گوييم انسان بالفطره به سوی خدا گرايش و كشش دارد و جذب می‏شود .
حال بايد ببينيم كه آنچه كه در قرآن ، نهج‏البلاغه ، صحيفه سجاديه و
كلمات ائمه اطهار در باب فطری بودن دين به طور كلی يا توحيد آمده است‏
، آيا مقصود اين است كه دين و توحيد از نظر ادراكی فطری هستند يعنی يك‏
ادراك فطری در انسان هستند ، يا مقصود اين است كه اينها يك گرايش‏
فطری و يك كشش فطری در انسان هستند ؟ يا هر دو است ؟ از جلسه آينده كه‏
ما ان شاءالله درباره آيات بحث می‏كنيم ، و باز به تفصيل بيشتر قهرا
شايد به همين جمله‏ها هم برگرديم ، اين موضوع را بحث می‏كنيم كه آيا اينكه‏
" دين يا توحيد كه خود اين هم باز قابل بحث است : دين به طور كلی يا
خصوص توحيد كه اصل اصول دين است فطری است " يعنی دين يا توحيد يك‏
ادراك فطری در بشر است يا يك احساس و گرايش فطری در بشر است ؟ ( 1
) .

پاورقی :
. 1 [ چنانكه از سياق كلام استاد پيداست ، بحث فطرت خصوصا بحث‏
درباره آيات قرآن همچنان ادامه داشته است ولی ظاهرا اين جلسات در همين‏

جا به پايان رسيده و ادامه نيافته است ] .