می‏گويد اگر يك عمر تن را در مشك قرار بدهی [ هنگام مردن گند آن پيدا
می‏شود ] .
مشك را بر تن مزن بر جان بمال
مشك چه بود ؟ نام پاك ذوالجلال
چنانكه قرآن می‏فرمايد :
" « و لا تكونوا كالذين نسوا الله فانسيهم انفسهم » " ( 1 ) .
قرآن ميان " يافتن خود " و " يافتن خدا " تلازم قائل است . قرآن‏
می‏گويد فقط كسانی خود را يافته‏اند كه خدا را يافته باشند و كسانی كه خدا
را يافته‏اند خودشان را يافته‏اند . ( « من عرف نفسه عرف ربه » و متقابلا
: « من عرف ربه عرف نفسه » . ) در منطق قرآن ، جدايی نيست . اگر
انسانی خيال كند كه خود واقعی‏اش را دريافته است بدون اينكه خدا را
دريافته باشد اشتباه كرده . اين از اصول معارف قرآن است .
اين مطلبی كه امروز به نام " از خود بيگانگی " يا صحيحترش " با خود
بيگانگی " می‏گويند ، در معارف اسلامی سابقه خيلی زياد دارد ، يعنی از
قرآن شروع می‏شود و سابقه‏ای بيش از هزار سال دارد با يك سير مخصوص به‏
خود . در اروپا اين مطلب از هگل شروع می‏شود و بعد از هگل مكتبهای ديگر
اين مسأله را طرح كردند بدون اينكه [ " خود " را شناسانده باشند ! ]
چون مسأله " با خود بيگانگی " اولين سؤالش اين است كه خود آن " خود
" چيست كه صحبت از بيگانگی می‏كنی ؟ آخر شما می‏گوييد انسان از خود
بيگانه شده است . اول آن " خود " را به ما بشناسانيد كه آن " خود "
چيست تا بعد " بيگانگی با

پاورقی :
. 1 حشر / . 19