هست كه وحدت آن را حفظ كرده خورشيد ، ماه ، ستارگان و زمين ، اگر به‏
طبيعت خود اينها نگاه كنيم ، دائما در حال عوض شدن هستند ، ولی يك‏
حقيقت هست كه آن حقيقت است كه حافظ عالم است همين طور كه اين " من‏
" حافظ بدن است و بدن وحدت خودش را به خاطر او حفظ كرده ، و شخصيت‏
بدن به شخصيت واقعی روح و روان انسان است ، شخصيت عالم هم به شخصيت‏
آن حقيقت ماوراء الطبيعی تغير ناپذير است . ملای رومی می‏گويد :
خلق را چون آب دان صاف و زلال
و اندر آن تابان صفات ذوالجلال
گشت مبدل آب اين جو چند بار
عكس ماه و عكس اختر بر قرار

وجود گرايشهای معنوی در انسان آيتی برای شناخت خدا

جهت ديگری كه به موجب آن نفس انسان آيت است برای خداشناسی ، مسئله‏
گرايشهای معنوی انسان است . « من عرف نفسه عرف ربه » . سخن بسيار عالی‏
ويليام جيمز را قبلا برايتان نقل كردم البته حرفی است كه ديگران هم گفته‏
اند ولی او با عبارتی بسيار زيبا گفته است او يك روانشناس تجربی و كسی‏
است كه روانشناسی را مخصوصا روانشناسی دينی را وارد مرحله تجربی و
آزمايشی كرد اين مرد حدود چهل سال روی تجليات روانی مذهبی روانها
آزمايش كرده ، يعنی روانها را از نظر مذهبی مورد معاينه و مطالعه قرار
داده آن هم نه به سبك استدلالی و قياسی ، بلكه به سبك تجربی و آزمايشی‏
نتيجه ای كه اين روانشناس بزرگ جهان از حدود چهل سال آزمايش در روان‏
انسان از نظر گرايشهای معنوی گرفته ،