زيبايی غير محسوس

از اين بالاتر ، آيا زيبايی غير محسوس هم داريم ؟ زيبائيهای مطلقا
محسوس را اكثريت قريب به اتفاق مردم درك می‏كنند آيا زيبايی غير
محسوس و زيبايی معنوی هم داريم ؟ بله آن هم زياد است حداقلش آن‏
زيباييهايی است كه به قوه خيال انسان يعنی به صورتهای ذهنی انسان مربوط
است زيبايی فصاحت و بلاغت در چيست ؟ يك عبارت فصيح و بليغ چرا انسان‏
را به سوی خودش می‏كشد و جذب می‏كند ؟ نثر و شعر سعدی چرا انسان را جذب‏
می‏كند ؟ حدود هفتصد سال از زمان سعدی می‏گذرد چرا آن جمله های كوتاه سعدی‏
هنوز هم در زبانها تكرار می‏شود و انسان وقتی كه می‏شنود مجذوب آن می‏شود ؟
زيبايی است كه چنين می‏كند آن زيبايی چيست ؟ آيا زيبايی لفظ است ؟ نه ،
تنها لفظ نيست ، معانی اين الفاظ است البته خود لفظ هم در فصاحت‏
دخالتی دارد ولی تنها لفظ نيست معانی اين الفاظ و معانی ذهنی آنچنان‏
زيبا كنار يكديگر قرار گرفته است كه روح انسان را می‏كشد به سوی خودش و
جذب می‏كند و همچنين شعر حافظ و مولوی . آنهايی كه زيباييهای خيال را
درك می‏كنند گاهی آنچنان مجذوب و مسحور اين شعرها می‏شوند كه اصلا از خود
بيخود می‏شوند .
مرحوم اديب پيشاوری يكی از ادبای بسيار مبرز و از بقايای حوزه های‏
علميه قديم بوده است كه البته ما ايشان را درك نكرديم ، عكس ايشان را
ديديم ، سيد بوده است و به اصطلاح خيلی قيافه علما را دارد و واقعا هم در
ادبيات مرد فوق العاده فاضل و كم نظيری بوده است خودش هم گاهی شعر
می‏گفته در كتابی خواندم كه مرحوم اديب گفته بود : دوبار در عمرم خواندن‏
يك شعر مرا از هوش برد ، بيهوش شدم يك بار غزلی از حافظ