نظريه فلاسفه اسلامی - اراده
نظريه ديگری درباب معيارهای اخلاق انسانی هست و آن نظريه اراده است اين نظريه احتياج به مقداری توضيح دارد اگر يك مقدار بيانم دشوار است كوشش میكنم بيشتر توضيح بدهم معروف است كه : " هر حيوانی متحرك بالا راده است يعنی هر حيوانی با اراده حركت میكند ، اراده میكند كه فلان جا برود ، میرود انسان هم مثل هر حيوانی متحرك بالا راده است " ولی اين اشتباه است در حيوانات آنچه وجود دارد ميل و شوق است در انسان هم يك سلسله ميلها و شوقها وجود دارد ولی در انسان چيزی وجود دارد به نام اراده كه در حيوان وجود ندارد اراده همدوش عقل است ، هر جا كه عقل هست اراده هست ، آنجا كه عقل نيست اراده هم وجود ندارد انسان میتواند متحرك بالا راده باشد ولی گاهی هم متحرك با اراده نيست ، متحرك بالشوق و الميل است . حيوان هميشه متحرك بالشوق و الميل است .فرق ميل و اراده
فرق ميل و اراده چيست ؟ ميل در انسان ، كششی است به سوی يك شی خارجی انسان گرسنه است ، غذايی سر سفره میآورند ، در خودش احساس ميل به غذا میكند يعنی نيرويی در درون انسان هست كه او را میكشد به سوی غذا ، يا مثل اين است كه نيرويی در غذا باشد كه انسان را میكشاند به سوی خودش ميل ، جاذبه و كششی است ميان انسان و يك