زيبايی غير محسوس
از اين بالاتر ، آيا زيبايی غير محسوس هم داريم ؟ زيبائيهای مطلقا محسوس را اكثريت قريب به اتفاق مردم درك میكنند آيا زيبايی غير محسوس و زيبايی معنوی هم داريم ؟ بله آن هم زياد است حداقلش آن زيباييهايی است كه به قوه خيال انسان يعنی به صورتهای ذهنی انسان مربوط است زيبايی فصاحت و بلاغت در چيست ؟ يك عبارت فصيح و بليغ چرا انسان را به سوی خودش میكشد و جذب میكند ؟ نثر و شعر سعدی چرا انسان را جذب میكند ؟ حدود هفتصد سال از زمان سعدی میگذرد چرا آن جمله های كوتاه سعدی هنوز هم در زبانها تكرار میشود و انسان وقتی كه میشنود مجذوب آن میشود ؟ زيبايی است كه چنين میكند آن زيبايی چيست ؟ آيا زيبايی لفظ است ؟ نه ، تنها لفظ نيست ، معانی اين الفاظ است البته خود لفظ هم در فصاحت دخالتی دارد ولی تنها لفظ نيست معانی اين الفاظ و معانی ذهنی آنچنان زيبا كنار يكديگر قرار گرفته است كه روح انسان را میكشد به سوی خودش و جذب میكند و همچنين شعر حافظ و مولوی . آنهايی كه زيباييهای خيال را درك میكنند گاهی آنچنان مجذوب و مسحور اين شعرها میشوند كه اصلا از خود بيخود میشوند . مرحوم اديب پيشاوری يكی از ادبای بسيار مبرز و از بقايای حوزه های علميه قديم بوده است كه البته ما ايشان را درك نكرديم ، عكس ايشان را ديديم ، سيد بوده است و به اصطلاح خيلی قيافه علما را دارد و واقعا هم در ادبيات مرد فوق العاده فاضل و كم نظيری بوده است خودش هم گاهی شعر میگفته در كتابی خواندم كه مرحوم اديب گفته بود : دوبار در عمرم خواندن يك شعر مرا از هوش برد ، بيهوش شدم يك بار غزلی از حافظ