درباره نوع كاری كه آن را پسنديده‏اند ، با احساس و درك يك امت ديگر
فرق می‏كند ، كاری را كه اگر به يك امت ديگر عرضه بداری ، آن را زشت‏
می‏داند ، اين امت آن را زيبا می‏داند ، اين خودش دليل بر آن است كه‏
گاهی يك امت دارای نوعی احساس و درك می‏شود كه يك امت ديگر ندارد .
آيه ديگر كه آن هم خيلی عجيب است ، در سوره جاثيه است .
صريح آيه قرآن است كه در قيامت به انسان كتابی عرضه می‏شود كه در
اصطلاح مذهبی شايع امروز ما " نامه اعمال " می‏گويند به طور كلی قرآن‏
دائما اين مطلب را تكرار می‏كند ، و صرف اين را نمی‏گويد كه هر چه شما
می‏كنيد ما می‏دانيم ، بلكه می‏گويد هر چه هر فرد بشر انجام می‏دهد ، در
كتابی ثبت می‏شود و هيچ كار كوچك يا بزرگی نيست مگر اين كه در آن كتاب‏
ثبت می‏شود و وقتی انسان در قيامت محشور می‏گردد و آن كتاب را به او
عرضه می‏دارند ، حيرت می‏كند و می‏گويد :
" « ما لهذا الكتاب لا يغادر صغيرش و لا كبيرش الا احصيها »" ( 1 ) .
تا اين مقدارش هيچ شك و ترديدی در آن نيست ، حال آن كتاب چگونه كتابی‏
است ، آيا واقعا كتابی است از جنس كاغذ و افرادی هستند با كاغذ و قلم‏
، و بعد آن را به دست اشخاص می‏دهند ، بنابراين افراد باسواد می‏توانند
بخوانند و افراد بی‏سواد نمی‏توانند ، و به چه زبانی می‏نويسند ؟ يا اينكه‏
آن كتاب ، بيرون از وجود خود انسان نيست و نوشتن اعمال انسان در كتاب‏
، جز اين نيست كه صورت هر عمل به نحوی در وجود خود انسان باقی‏

پاورقی :
. 1 كهف / . 49