پاورقی : . 1 اصول مقدماتی فلسفه ، ص . 197
میگويد من چنين ثروتی را نمیخواهم .
اگر ما تاريخ را بررسی كنيم به اين حقيقت میرسيم كه در نهضتهای مذهبی
و دينی - در نهضتهای انبياء - چنين چيزی بوده است كه انبياء فرد را عليه
خودش برانگيزند اصلا " توبه " همين است توبه كه واقعا يك حالت عالی
انسانی است ، عبارت است از " قيام انسان عليه خودش " ، يك قيام
اصلاحی من مخصوصا يك وقت تعبيرات قرآن در مورد توبه را جمع كردم ، ديدم
تعبيرات خيلی عالی و عجيبی از آب در میآيد قرآن مكرر میگويد : "
« تاب و اصلح غ" يك قيام اصلاحی از درون انسان ، قيام وجدان انسان عليه
خودش ، عليه اسراف كاريها و افراط كاريهای خودش اگر چنين حالتی در
انسان هست - كه هست - دليل بر اين است كه واقعا انسان يك وجدان مستقل
از منافع دارد ما نمیگوييم منافع روی وجدان انسان اثر نمیگذارد ، ولی
تمام عناصر وجدان را منافع نمیسازد .
ژرژپوليت سر در بخش ديگری تحت عنوان " وجود اجتماعی و شرايط زندگی
" بحث میكند و میگويد :
" ماركس از " وجود اجتماعی " برای ما صحبت میكند بايد ديد مقصودش
از اين اصطلاح چيست ؟ " وجود اجتماعی " به وسيله شرايط زندگانی كه در
اجتماع انسانی وجود دارد ، مشخص و شناخته میشود وجدان افراد ، سازنده
شرايط مادی نمیباشد ، بلكه اين شرايط است كه وجدان افراد را به وجود
میآورد " ( 1 ) .
حال آن كه هر دو هست ، هم شرايط مادی روی وجدان اثر
پاورقی : . 1 اصول مقدماتی فلسفه ، ص . 197 |