خواستهها در سرشت او هست ، میخواهد محيطش اقتضا بكند ، میخواهد نكند ،
همان طور كه خواستههای مادی را محيط به انسان نداده است ( انسانی كه
برای زندگی طالب نان است ، محيط طبقاتی اين خواسته را به او داده يا
ساختمان انسان ؟ ) همين جور آن وجدانهای عالی هم كه در انسان وجود دارد
كه انسان در عمق فطرتش خواهان عدالت و صلح و مهربانی و محبت است ،
اينها بالقوه در عمق وجدان انسان قرار داده شده است البته هنوز كسی در
دنيا نتوانسته هيچ غريزه از غرايزی را كه مورد قبول است ، تشريح كند كه
چيست ، ولی لزومی ندارد ، علم امروز هم نمیگويد من بايد ماهيت هر چيزی
را بفهمم ، میگويد من وجود هر چيزی را در آثارش كشف میكنم ، در انسان
چنين چيزهايی وجود دارد ، حالا اين كجاست ؟ ريشه اين غريزه كجاست ؟ مثلا
غريزه دينی در كجای مغز ما وجود دارد ؟ ما چه میدانيم كجا وجود دارد ،
غريزه هنر و زيبايی در بشر هست ، حالا در كجای وجود بشر نهفته است ؟ كسی
نمیداند ، ولی چنين چيزی هست .
|