است : دوره صيادی به عقيده اينها دوره اشتراك اوليه بوده بعد دوره‏
كشاورزی پيدا شد در دوره كشاورزی كه مساله زمين به وجود آمد و موضوع "
اختصاص " پيدا شد ، مالكيت به وجود آمد مالكيت كه به وجود آمد ، به‏
دنبال خود بردگی و اختلاف طبقاتی را به وجود آورد بعد در شرايط ديگری‏
بورژوازی [ به وجود آمد و ] الی آخر تا می‏رسد به دوره سوسياليسم ولی چنين‏
وانمود می‏شود كه سوسياليزم ديگر آخرين دوره بشر و نظام خاتم است‏
نمی‏گويند بعد از سوسياليزم دوره ديگری هم وجود دارد ، نه ، به اينجا كه‏
رسيد ، به پايان رسيده است به چه دليل ؟ همان طور كه اشتراك اوليه - به‏
حكم ضرورت - به مالكيت تبديل شد ، از كجا كه اين اشتراك ثانوی - كه در
سطح بالاتری است - باز به يك نوع مالكيتی در سطح بالاتری منتهی نشود ؟
بعضی می‏گفتند " حركت تاريخ ، حركتی حلزونی است " ( 1 ) يعنی حركتی‏
دايره‏ای است كه در عين حال رو به بالاست ، يعنی اين شی‏ء كه حركت می‏كند
، به نقطه اول می‏رسد ، ولی نه به عين نقطه اول ، بلكه به محاذی نقطه اول‏
در سطح بالاتر ، باز همين جور می‏آيد در سطح بالاتر [ تاريخ مسيرش را ] اين‏
گونه طی می‏كند .
از كجا كه اشتراك [ ثانوی ] دو مرتبه به مالكيت فردی - ولی در سطح‏
بالاتر و در شكل [ كاملتری ] - بر نگردد ؟ درباره هر فكری می‏گويند اين فكر
قابل كهنه شدن است الا ماركسيسم باز هم اينجا نقل كرده اند كه :
" در نظر لنين ، فلسفه و تئوری ماركسيسم به منزله عقيده و مذهب است‏
( يعنی همين طور كه مذهبيون مذهب را امری

پاورقی :
. 1 [ ويكو مورخ ايتاليايی ] .