پايانش برسد ، يك ذره تخلف نمی‏كند ، نه لحظه‏ای پيش می‏افتد ، نه‏
لحظه‏ای پس ، اينچنين قطعی و ضروری است .
در اين تفسير در ذيل آيه قبل از اين آيات كه خطاب به بنی آدم می‏گويد
: " ای بنی آدم ! شما در روی زمين زندگی می‏كنيد و در روی زمين می‏ميريد و
بعد ، از همين زمين هم مبعوث خواهيد شد " می‏فرمايد مفاد اين آيه اين‏
است : " ان الامم و المجتمعات لها اعمار و آجال نظير ما للافراد من‏
الاعمار و الاجال " برای امتها و اقوام هم عمر و اجل است آنچنان كه برای‏
افراد هست .
آيه ديگر آيه 108 سوره انعام است گفتيم كه می‏گويند هر قوم هم يك نوع‏
شعور و يك نوع احساسی دارد غير از احساس فرد و مختصات احساسی يك فرد
شما می‏بينيد كه هر قوم و ملتی در اثر اين كه با يكديگر زندگی كرده و تحت‏
تاثير يك گونه علل ( علل طبيعی و جغرافيايی ، علل اجتماعی و علل نژادی )
قرار گرفته‏اند ، طبعا همه مردم دارای يك روحيه خاص می‏شوند كه امروز روی‏
روحيه ملل تكيه می‏شود و حتی كتابهايی هم در همين زمينه‏ها به نام " روحيه‏
ملل " نوشته می‏شود (1) ، روحيه ملت آلمان ، روحيه ملت فرانسه و غيره .
قرآن در بعضی آيات خودش مطلب را به اين تعبير بيان می‏كند ، خطاب‏
می‏كند به يك مردمی كه عملشان فحاشی است و فحش می‏دهند ، قرآن نهی می‏كند
حتی مسلمين را ، می‏گويد به بتها و هر چيز ديگری كه مورد احترام ديگران‏
است ، فحش ندهيد ، سب نكيد ، البته نه به آن ملاكی كه امروز می‏گويند كه‏
هر چيزی كه بشر

پاورقی :
. 1 [ مانند كتاب روح ملتها ] .