آمادگی بيشتر برای تربيت ، در جوانی
اينجا دو سه نكته را بايد متوجه شد . يك نكته اين است كه به طوركلی در تعليم و تربيت ، انسانها هر چه از نظر سنی كوچكتر و جوانتر باشند آمادگیشان برای هرگونه تربيتی بيشتر است ، يعنی انسان هر چه كوچكتر است نقش پذيرتر است و هر چه كه بزرگتر میشود نقشناپذيرتر میشود . اين ، هم در خوبيها صدق میكند هم در بديها . همسر انسان در همان اوايل نقشپذيرتر است تا وقتی كه سنش بالا برود . بچه انسان هم اينچنين است . اين است كه حضرت امير در وصيتشان به امام حسن مرتب توصيه میكنند ، میفرمايند مراقب بچهها باش : " « و انما قلب الحدث كالارض الخاليه »" (1) دل جوان مانند زمين كشت نشده است ، آماده هر بذری است كه در آنجا بكاريم. ولی اگر زمين را يك بار كشت كردند ، ديگر كشت دوم كارش مشكل میشود . سعدی میگويد :هر كه در خردیاش ادب نكنند |
در بزرگی صلاح از او برخاست |
چوب تر را چنان كه خواهی پيچ |
نشود خشك جز به آتش راست |
پاورقی : . 1 نهجالبلاغه ، نامه . 31