شرعی نيست ولی بالاخره او را در گرو گذاشتن است و بیاحترامی است . پس
قسم اگر دروغ باشد ، گناه اندر گناه است .
حال راست چطور ؟ آيا برای هر راستی بايد قسم خورد ؟ نه . در روايات و
دستورات دينی زياد داريم كه قسم را خوار نكنيد ولو برای هر حرف راستی .
آخر همه جا كه جای والله و بالله نيست ، موارد خاصی . انسان خودش بايد
طوری عمل كند و طوری باشد كه ديگران به او آنقدر اعتماد داشته باشند كه
وقتی يك جمله میگويد چون او را صادق میدانند حرفش را راست بدانند .
چنين اشخاصی اصلا احتياج به قسم خوردن ندارند ، قسم هم كه نخورند افراد
حرفشان را باور میكنند . وقتی كه انسان خودش بیمايه است و میداند كه
ديگران به حرفش اعتماد ندارند ، دائما قسم میخورد . قسم راست خوردن هم
از نظر شرعی يك امر زشتی است . ما روايات زيادی داريم كه قسم راست هم
جز در مواقع ضرورت نبايد به كار رود .
سوگندخوردن زياد ، نشانه حقارت
حال اينجا قرآن چگونه تعبير میكند ؟ اگر انسان خودش يك شخصيت اخلاقی
داشته باشد ، خودش پيش خودش يك وزن اخلاقی داشته باشد ، اگر خودش به
سخن خودش اعتماد داشته باشد و اگر ديگران به سخن او اعتماد داشته باشند
، احتياجی به قسم نيست . ولی آدمهای حقير و پست و كموزن ، هستند كه پر
سوگند میخورند .
لهذا بعد از كلمه " حلاف " يعنی پرسوگندخور ، كلمه " مهين " را
آورده است ، چون ايندو با همديگر تلازم دارند . تا انسان مهين يعنی پست
[ نباشد زياد قسم نمیخورد . ] ( مهين عربی غير از مهين فارسی