خسته است ، خسته و شكست‏خورده برمی‏گردد .

هفت سما

بعد می‏فرمايد : « و لقد زينا السماء الدنيا بمصابيح ». در آيه قبل سخن‏
از هفت آسمان يا به تعبير ديگر طبقات هفتگانه آسمان بود . در اين آيه‏
تعبيرش اين است كه ما نزديكترين آن آسمانها را با مصباحها و چراغها
مزين گردانيده‏ايم ، كه مقصود از چراغها بدون‏شك ستاره‏هاست . و جعلناها
رجوما للشياطين . راجع به مساله آسمانها ، در قرآن به طور مسلم معنی و
مفهومی به نام هفت آسمان ، البته هفت سما ، وجود دارد . مكرر گفته‏ايم :
سما با آسمان متفاوت است ، چون كلمه " آسمان " كه فارسی است يعنی‏
مانند آس ( سنگ آسيا ) ، يعنی آن چيزی كه مانند سنگ آسيا می‏چرخد ،
يعنی مفهوم چرخيدن آنچه را كه آسمان می‏ناميم بايد قبول كرده باشيم ، كه‏
همان " فلك " قدما می‏شود . ولی سمائی كه قرآن می‏گويد ، يعنی آن كه در
بالا قرار گرفته است ، ديگر ندارد كه آن كه در بالا قرار گرفته ، دور زمين‏
می‏چرخد يا نمی‏چرخد . ولی ما چون فعلا لغتی نداريم كلمه " آسمان " را به‏
كار می‏بريم بدون اينكه مفهوم چرخيدن را چون در لغت عربی‏اش نيست منظور
كرده باشيم . قرآن به طور مسلم از حقيقتی به نام " هفت سما " نام برده‏
است و اين هفت سما را به شكل هفت طبقه نام برده است ، يعنی يكی بعد
از ديگری . اين جای شك و شبهه نيست . و باز اين مساله كه ما نزديكترين‏
آنها را با ستارگان مزين كرده‏ايم ، يعنی نزديكترين آسمانها به ما ( نه آن‏
دومی ، نه آن سومی ، نه آن هفتمی ) مزين است به اين قنديلها و چراغها ،
به اين ستاره‏ها ، اين مقدار مطلبی است كه از قرآن كاملا و در نهايت‏
روشنی