و اگر بذری برای اين جهان كاشته است در اين جهان به او بدهند . قرآن‏
می‏گويد " « كلا نمد »" ما مدد خودمان را ، هم به آنان كه خداخواه و
آخرت خواه هستند و مقصدشان بالاتر از ماديت است می‏رسانيم و هم به آنها
كه نمی‏خواهند تا آنجا بروند و می‏خواهند محصول و نتيجه را در همين جا
بگيرند ، با يك تفاوت و آن اينكه چون دنيا دار تزاحم علل و اسباب است‏
خدا تضمين نمی‏كند كه هر كسی برای دنيا و مقصد دنيا تلاش كند صد در صد به‏
آن می‏رسد ، چون ممكن است به موانعی بربخورد ، بذری را بپاشد برای اينكه‏
در دنيا نتيجه بگيرد ولی بذرش در همين جا فاسد و خراب بشود و آفتی به‏
آن برسد ، نه افرادش را تضمين می‏كنيم كه به همه صد در صد بدهيم و نه در
همه اعمال تضمين می‏كنيم كه در همه اعمال صد در صد بدهيم . بذری كه به‏
مقصد دنياست خيلی از اوقات به آفت برمی‏خورد ، ولی بذری كه برای خدا و
برای تقرب به حق و برای آخرت پاشيده شود ، ديگر تخلف پذير نيست . آن‏
[ بذر ] مطابق با مزاج هستی است و تخلف نمی‏پذيرد ، و بلكه بيش از
مقداری كه شخص كاشته است محصول می‏دهد .
حال من از شما می‏پرسم اين اصل كلی چطور است ؟ آيا اين اصل كلی يك اصل‏
منطقی است يا منطقی نيست ؟ در آيات ديگری هم اين مطلب به صورت ديگری‏
آمده است . در سوره شوری می‏فرمايد : " « من كان يريد حرث الاخره نزد له‏
فی حرثه و من كان يريد حرث الدنيا نؤته منها و ما له فی الاخره من نصيب‏
" ( 1 ) ( اصلا اين تعبير كشت و زراعت كردن از خود قرآن است ) هر كسی‏
كه بخواهد

پاورقی :
. 1 شوری / . 20