اگر بخواهيم روح مطلب را در مظاهر مختلفش بشكافيم همان مطلبی است كه‏
پيغمبر اكرم با آن تشبيه بسيار عالی بيان فرمود : » مثل المؤمنين فی‏
تواددهم و تراحمهم و تعاطفهم مثل الجسد اذا اشتكی منه عضو تداعی له ساير
الجسد بالسهر و الحمی « ( 1 ) .
يعنی مثل اهل ايمان مثل يك پيكر است . آنها به منزله اجزاء يك‏
پيكرند كه اگر عضوی به درد آيد ساير عضوها با تب و بيداری با او همدردی‏
می‏كنند . هر وقت مسلمانان به اين شكل در آمدند كه حكم اعضای يك پيكر را
پيدا كردند يعنی روابطشان و نزديكيشان با يكديگر و اشتراكشان در سرنوشت‏
يكديگر ، همدردی و همكاری و همدليشان به آنجا رسيد كه حكم اعضای يك پيكر
را پيدا كردند ، منظور قرآن در باب ولاء مؤمنين و مسلمين نسبت به يكديگر
عملی شده است . در آن مقاله عرض كردم كه ما يك ولاء اثباتی داريم و يك‏
ولاء نفيی . قرآن يك جا می‏گويد ولاء داشته باشيد و يك جا می‏گويد نداشته‏
باشيد . مسلمين را می‏گويد نسبت به يكديگر ولاء داشته باشيد ، نسبت به‏
كفار نداشته باشيد . اين معنايش اين است كه شما مسلمين بايد يك پيكر
را تشكيل بدهيد نه اينكه عضو يك پيكر ديگر بشويد كه آن پيكر مال ديگران‏
است ، خواه شما در آنها مستهلك بشويد و يا شما و آنها مجموعا يك پيكر
را به وجود آوريد . اين از آن چيزهايی است كه اسلام نمی‏پذيرد .

پاورقی :
1 - جامع الصغير ، ج 2 ، ص . 155