كه دعا نكنيم كه اين بدترينش است ، يا دعا بكنيم و مستجاب نشود )
ببخش . معلوم می‏شود هر دسته‏ای از گناهان يك خاصيت مخصوص به خود دارد.
آيه‏ای كه در هفته پيش هم خوانديم آيه عجيبی است : « و ما كان ربك‏
ليهلك القری بظلم و اهلها مصلحون »( 1 ) . پروردگار تو هرگز چنين نيست‏
كه مردمی را به موجب ظلمی هلاك كند در حالی كه آنها مصلح و اصلاح‏
كننده‏اند . اينكه هم ظالمند و هم اصلاح كننده يعنی چه ؟ مقصود از ظلم در
اينجا آن ظلم عظيم است كه شرك است ، و مقصود از اينكه مصلح هستند يعنی‏
در ميان خودشان مصلحند . پس ظلمشان در حق الله است ، اصلاحشان در حق‏
الناس . بنابراين قرآن اينطور می‏گويد كه اگر مردمی خودشان برای خودشان‏
در دنيا خوب باشند اما كافر و مشرك باشند ، [ به عبارت ديگر ] عدالت‏
در ميانشان برقرار باشد ولی مشرك باشند ، در اين دنيا خدا آنها را معذب‏
نمی‏كند . پس معلوم می‏شود هر گناهی يك خاصيتی دارد . اين است كه پيغمبر
اكرم ( ص ) فرمود : « الملك يبقی مع الكفر و لا يبقی مع الظلم » . جمله‏
عجيبی است : يك ملك ، يك دولت ، يك نظام با كفر قابل بقا هست ولی‏
با ظلم قابل بقا نيست . هم كفر گناه است و هم ظلم ، اما هر گناهی در
يك جهت تأثير دارد . تأثير كفر در اينكه نظام يك زندگی را از هم بپاشد
به اندازه ظلم نيست . پس ما اگر دو جمعيت داشته باشيم ، يك جمعيت‏
مسلمان باشند ولی در ميان خودشان ظالم

پاورقی :
1 - سوره هود ، آيه . 117