مردم باشد ؟ ظاهر همين است ، ولی بعيد نيست كه منظور ، سنت و احكام
پيغمبر و تعليمات او باشد . در اين صورت معنی آيه چنين میشود . و
مادامی كه تو در ميان آنها باشی يعنی مادام كه دستورات و تعليمات تو در
ميان آنها باشد و يا حالت توبه و بازگشت و پشيمانی داشته باشيد ،
خداوند شما را عذاب نمیكند . ظاهرا منظور اين است كه اگر ملت اسلام از
عذابهايی از قبيل عذابهای عاد و ثمود در امان باشند ، از عذابهای ديگر در
امان نيستند . اگر پيغمبر رفت ، عذاب پشت سرش آمده است . قرآن
عذابهائی را ذكر میكند از قبيل تسلط اغنيا بر ضعفا ، و از همه بالاتر فرقه
فرقه شدن كه نيروها عليه يكديگر به كار میافتد و دشمن شاد میشود . اينها
عذابهای الهی است « و ما كان الله ليعذبهم و انت فيهم »تا تو در ميان
مردم باشی خدا اينها را عذاب نخواهد كرد . تو نباشی ولی تعليمات تو
باشد . باز هم خدا عذاب نمیكند . و در صورت استغفار و بازگشت نيز خدا
آنها را عذاب نمیكند .
« و ما لهم الا يعذبهم الله و هم يصدون عن المسجد الحرام ، و ما كانوا
اولياءه ان اولياؤه الا المتقون ». اشارهای به خصوص قريش دارد و شامل
بعد از قريش هم میشود . میگويد مردم قريش مستحق عذاب هستند . اينها
صاد و مانع مردم از مسجدالحرام شده و خودشان را اولياء و متوليان
مسجدالحرام میدانند . قريش خودشان را متوليان كعبه و مسجدالحرام
میدانستند ، میگفتند كعبه مال ما است ، هر كه را میخواستند راه میدادند
يا راه نمیدادند . چون اينها در مكه ساكن بودند خانهها و زمينها را مال
خودشان میدانستند . قرآن با اين فكر مبارزه كرد . گفت هيچكس تا دامنه
قيامت حق ندارد
|