مؤمنين غير مهاجر
دسته سوم مسلمانانی بودند كه در مكه بودند . اينها مسلمان بودند اما مهاجرت نكردند ، ماندند در مكه ، در بلاد كفر ( آنوقت مكه بلد كفر بود ) . در واقع همت آن برادران مسلمان را نداشتند . آن برادران مسلمان همانگونه كه گفتم همه چيز را رها كردند و احيانا به اين شكل در آمدند كه پسر آمد به مدينه در صف مسلمين در حالی كه پدر در مكه بود در صف كفار ، و در جنگهائی كه پيش میآمد پسر و پدر به روی يكديگر شمشير میكشيدند ، برادر به روی برادر شمشير میكشيد ، خويشاوندان نزديك ديگر به روی يكديگر شمشير میكشيدند . ولی اينها نيامدند ، در بلاد كفر ماندند ، اما ايمان خودشان را هم حفظ كردند . يعنی مسلمان باقی ماندند ولی مهاجرت نكردند ، اين وظيفه بسيار بزرگ را انجام ندادند .مهاجرين آخرين
دسته چهارم مردمی بودند كه بالاخره مهاجرت كردند اما نه در روزهای سختی بلكه در روزهای سستی يعنی بعد از صلح حديبيه ، بعد از آنكه كار مهاجرت آسان و قانونی شد . در جريان حديبيه كه جريان مفصلی است پيغمبر اكرم هنوز مكه را فتح نكرده بودند . در ماه